Soms is het goed om een bericht een paar dagen te laten bezinken. De eerste reactie is niet altijd de beste. Het overkwam me deze week weer eens. Afgelopen maandag verscheen in alle dagbladen paginagroot het bericht dat de verrader van de familie Frank gevonden was. Van te voren was er al over geschreven, maar alleen dat op het nieuws een embargo rustte.
Als ik heel eerlijk ben, was mijn eerste reactie een schok! Hoe kan het dat de familie verraden is door een joodse man? Je zou zeggen, dat kan toch niet? Maar dat is kort door de bocht gedacht. Ook joodse mensen konden uiteraard verraden. Een andere vraag is, waarom? En als je daar over gaat nadenken, wordt je conclusie misschien wel een heel andere. De genoemde notaris zat in de Joodsche Raad, een orgaan dat na de oorlog veel kritiek te verduren kreeg. Had men samengewerkt met de vijand? Gegevens doorgespeeld? En nu, was meneer van de Burgh één van die verraders?
Een Amerikaanse oud-FBI man, Pankoke geheten, onderzocht de vragen opnieuw, samen met een team dat zich een “cold case-team” noemt. Veel bla bla eromheen, onder andere dat embargo. Er zal best serieus gewerkt zijn, daar twijfel ik niet aan, maar het voelt wel heel Amerikaans.
Alle kranten hebben het bericht op de voorpagina, maar ook bijna allemaal komen ze later met bedenkingen. En terecht, mijns inziens. In de eerste plaats geeft het team aan voor 85% zeker te kunnen zeggen dat de notaris de schuldige was. De man is in 1950 al overleden trouwens, maar hij heeft wel kleinkinderen en voor hen is de schok er natuurlijk niet minder om. Bovendien is het goed om te bedenken wat zijn drijfveer geweest kan zijn. Dat is niet alleen goed om te bedenken, die verplichting is er zelfs. Te meer daar het ook om een vervolgde gaat. De man had drie dochters en een vrouw. Als het allemaal waar is, dan heeft hij het waarschijnlijk gedaan om zijn gezin te redden. Je kunt je afvragen of dat een legitieme reden is, maar wees dan eerlijk en bedenk, wat je zelf gedaan zou kunnen hebben. Wat als het nu oorlog was, wat deed ik dan?
Ik herinner me nog heel goed dat mijn moeder mij vroeg, toen ik bij mensen geweest was die veel voor mij betekenden, hoe zij in de oorlog geweest waren. Toen ik moest antwoorden dat de man voor zijn gezin gekozen had en niet in het verzet durfde gaan, sprak ze: “Je mag van niemand verlangen dat hij een held is”. Nu nóg raken die woorden mij diep en zeker omdat ze van iemand kwamen die in de oorlog haar beide ouders verloor door de misdaden in Auschwitz.
De familie Frank is verraden, dat staat buiten kijf en dat is verschrikkelijk, maar er zijn er veel meer verraden en dat was net zo erg. We kennen hun namen en afkomst niet, maar ook zij waren slachtoffers van het monster in Duitsland.
Ik begrijp dat het verraad van Anne Frank de wereld aanspreekt, maar er waren zes miljoen slachtoffers, waarvan er velen door anderen zijn aangegeven, laten we dat vooral niet vergeten.
Miriam Vaz Dias
Recente reacties